1445, març, 18. Tírvia 
CAT SAIEI DAH P.PAL/6
Causa que enfronta Jaume de Castellarnau, mercader de la vila de Tírvia, vescomtat de Castellbò, d’una part, i Antoni Boix, mercader de la mateixa vila, d’altra part, per l’edificació d’una botiga a la vila de Tírvia.
 
In Dei nomine noverint universi quod cum orta fuerit lis contencio sint materia questionis inter venerabilem Iacobum de Castro Arnaldi, mercatorem ville Tirvie, vicecomitatus Castriboni, diocesis urgellensis ex una, et Anthonium Boix mercatorem dicte ville partibus ex altera, pluribus et diversis de causis in processibus inde actitatis /2 inter dictas partes allegatis, positis et contentis et etiam in sentencia infrascripta declaratis, et cum super ipsis causis et questionibus dicte partes se ad invicem possent amicabiliter minime concordare quin ymmo iam alia arbitraliter et iudicialiter littigaverint pluries pro eisdem, tandem dicte partes ducte consilio saniori volentes /3 amfractus littium, que varios generant sumptus missionesque et expensas ac littes supervacaneas penitus evitare, compromisserunt in honorabilis Raymundum de Corrida, iureperitum, iudicem dicti vicecomitatus et Anthonium de Scales, canonicum Organiani et in eorum, casu discordie, in honorabilis Berengarium de Montrava, /4 canonicum et sacristam ecclesie urgellensis, data per ipsas partes ampla et plenissima potestate dictis arbitris et arbitratoribus, et in eorum causa discordie soli et in sol[idu]m absque dictis arbitris dicto honorabilis Berengario de Monrava, tercio in hiis arbitro littem seu questionem eorumdem, sentencialiter terminare prout in /5 dicto compromisso hec et alia ut asseritur latissime sunt descripta; scilicet quare dicti honorabilis arbitri et arbitratores primitus per eos recognitis processibus super hiis actitatis et auditis ad plenum partibus supradictis, nequierunt se super hiis concordare et propterea remiserint processus predictos ad dictum honorabilis tercium /6 conarbitrum cum eorum littera in qua de eorum discordia et aliis predictis facta est mentio satis plena prout in dicta l[ite]ra, quam idem honorabilis Berengarius de Monrava in processu per eius notarius cum infrascripta sentencia [inseri] iussit liquide est videre et cum qua etiam ipsum rogarunt honorabilis tercium conarbitrum ut ipsorum /7 attenta discordia eius sentencia causam hanc valeat dirimere, quiquidem honorabilis Berengarius de Montrava, tercius supradictus, virtute tercia premissorum et habens ut asseritur solus in dicto casu discordie de hiis posse plenum recognitis ad plenum processibus iamque dictis et habito consilio super hiis peritorum ut questio- /8 -num materia sopiretur primitus nedum semel, sed tercia bis et ter ad audiendum sentenciam assignato die presenti, que fuit dies iovis ad quam fuit ultimate super predictis ad audiendum sentenciam assignatum, intitulata decimaoctava mensis marcii, anno a Nativitatis Domini · Mo · CCCCo · quadragesimo quinto, /9 instante et requirente dicti Iacobo de Castro Arnaldi pro una parte, altera vero parte absente suam super predictis et inter dictas partes protulit in scriptis arbitralem sentenciam in hunc qui sequitur modum : Divino auxilio humiliter implorato, ego Berengario de Montrava, canonicus et sacrista urgellensis, arbiter arbi- /10 -trator in tercium electo, ubi venerabilis Raymundus de Corrida, iureperitus, iudex vicecomitatus Castriboni et discretus Anthonius de Scales, canonicus organiani, arbitri et arbitratores inde electi per venerabilis Iacobum de Castro Arnaldi et Anthonium Boix, mercatores ville Tirvie, dicti vicecomitatus in pronunciando /11 discordarent seu non concordarent prout in compromisso lacius continetur ad quod me reffero, visa et recepta l[ite]ra dictorum arbitrorum, qua me [notifficat] […] non potuerunt concordare quin ymmo sunt discordes et mittentes processum clausum et sigillatum, me rogarunt ut causam seu questionem que diu ducta inter dictas /12 [partes] fuit declararem et declarem ut in dicta l[ite]ra [seresius continetur] quam volo et mando in processu inseri et continuari, [visis] dicto processu, tam principali quam appellacionum et contentis in eo, prout in sentencia per honorabilis Bernardum Çarda, canonicum [urgellensis], Raymundum Mora, castellanum et baiulum Castriboni et /13 Petrum de Luça, notarios comissarios per egregium et [potenter dominum] comitem Ffuxi et Bigorre ac vicecomitem Castriboni in dicta causa datos et assignatos lacius recitantur, vissis presentem sentencia arbitrali lata per honorabilis Berengarium de Castro Arnaldi, regentem vicariam et Raymundum Corrida, iudicem /14 dicti vicecomitatus Castriboni, arbitros et arbitratores per dictas partes electos super questione que erat inter dictos Iacobum de Castro Arnaldi et Anthonium Boix super questione quam habebant super quadam botigia sive operatorio, quod dictus Anthonius Boix edifficaverat in quodam patio dicte ville, quod dictus Iacobus /15 pretendebat edifficatum in eius periudicium et [sich] petebat [demoliri] prout in peticione compromisso et dicta sentencia lacius exarantur et de facto pronunciarunt dictum opus demoliendum fore, quequidem sentencia fuit laudata et emologata per partes predictas et execucioni mandata in maiori parte, vissis demum alia sentencia /16 lata per dictum venerabilis Raymundum Corrida, iudicem predictum super [edi]fficacione seu construccione aut situacione cuiusdam tabule seu arche in loco seu patio inquo opus fuerat demolitum seu dirrutum, cum qua declaravit dictam tabulam non fore demoliendam [istis?] ut in ea continetur, a qua sentencia, dictus Iacobus de Castro /17 Arnaldi appellavit et causam obtinuit comitti venerabilis Guillelmo Fabri, iureperito civitatis Urgelli, qui in causa procedens, sentenciando declaravit per prefatum iudicem primitiuum male processum et bene appellatum per dictum Iacobum mandans opus illud demoliri seu levari, ut in eius sentencia lacius expressatur, que sentencia in rem /18 transivit iudicatam et fuit mandata executari ut in suis l[ite]ris officialibus dicti vicecomitatus, directis clare videtur contineri; scilicet a dicta sentencia pro parte dicti Anthoni Boix fuit appellatum et causa comissa venerabilis Bernardo Cerdani, canonico urgellensis, Raymundo Mora, castellano et baiulo Castriboni /19 et Petro Luça, notariis, qui [etiam] in causa procedentes pronunciarunt opus, sive dictam tabulam aut archam non esse demoliendam seu removendi, dicentes quod nullum periudicium fiebat dicto Iacobo ut seriosius in dicta sentencia enarratur ad quas me reffero, a qua tamen dictus Iacobus appellavit et pendentis huius /20 causa hoc compromissum factum extitit, visis in super aliis in dicto processu actitatis, tam super principali, quam super appellacionibus et litteris executorialibus inde emanatis et consideratis considerandis et attentis attendendis, habito consilio peritorum et maxime honorabilis Anthonii de Turribus, utriusque /21 et Iacobi Taranau · II ·* proffessorum ad meam arbitralem sentenciam profferendam, virtutis potestatis in compromisso per partes atribute, procedo in hunc modum, et quare ex actitatis in dicto processu satis clare constat primos arbitros legittime [pronunciasse] operatorium edifficatum per Anthonium Boix esse demo- /22 -liendum prout in partis factum extitit et dicta sentencia arbitralis laudata et emologata et per consequens tabula sive archa aut opus aliud rehedificare non posse cum esset in periudicium et elusionem sentencie memorate prout [legitime] et iuredice extitit pronunciatum per dictum venerabilis Guillelmum /23 Fabri, superius nominatum, cuius sentencia in rem transivit iudicatam et quam confirmo et exequi mando, [de] quo ad expensas tacxatas per eum et aliis, nec non condempno dictum Anthonium in quindecim florenis pro salario meo et doctorum [covum] qui hic sunt scripti et consilium dederunt, quos teneatur solvere /24 [hinc] ad vicesimam mensis aprilis, dicto Iacobo vel [ponere] in posse discreti Anthoni [Gassen], presbiteri et in eius absencia in posse honorabilis Raymundi Bretuy, canonici urgellensis sub penis et iuramento in compromisso positis et contentis (…)d hoc ipsum Anthonium condempno in aliis autem preter [istis?] /25 expresse absolvo et a penis acusatis in quibus condempnatus non fuit et per consequentes predicti Bernardus Cerda, Raymundus Mora et Petrus Luça non potuerunt [contra] dictas sentencias, arbitralem emologatam et iudicialem in rem iudic(…) transactam pronunciare de iure nec valet eorum sentencia, igitur /26 hiis et aliis consideratis que in hoc causa erant [consideranda pronuncio] arbitror et [declaro] dictam tabulam sive archam fore et esse demoliendam, levandam et emovendam a loco ubi constructa, edifficata et situata est, et eam [tenore] potestatis michi a partibus predictis date, amoveri et [levari] /27 mando per dictum Anthonium, infra octo dies, a die intimacionis et notifficacionis [huius] (…) sentencie sub penis et iuramento [in compromisso con(…) ubi retineo tamen michi potestatem interpretandi et declarandi, corrigendi et [emendandi si] aliquid dubii emerxerit in, seu ex dicta sentencia usque ad sex /28 [menses proxime] sequentes, post quos ratam volo manere sentencia (…) atis (…) pretatis seu [emendatis] q(…) in eis [robore] volo (…) predicta non obstante, [preterea] (…) [potestate premissa] mando et volo (…) [sentencie] arbitracionem seu sentenciam teneantur laudare et /29 (…)dare infra tres dies a die notifficacionis et intimacionis eis facte, et eam servare et complere sub dictis penis et iuramento in dicto compromisso contentis et expressatis. Et in quantum hec presens sentencia seu arbitracio sapit condempnacionem condempno, et in quantum absolucionem absolvo prout superius est expresse. /30 [Vidit] Anthonius de Turribus negocio plene examinato, vidit Iacobus Taravau qui viso toto processu, votum dedit in predicta sentencia et ideo hic se subscribit. Lata et lecta fuit predicta sentencia, arbitracio et declaracio per dictum honorabilis Berengarium de Montrava, tercium arbitrum et arbitratorem [predictum sedentem] /31 in quadam cathedra more iudicis iudicantis intus studium sue habitacionis quam fovet in civitatis Barchinone ad latus et satis prope claustrum sedis eiusdem civitatis, die videlicet iovis predicta, intitulata decima octava dicti mensis marcii, anno predicto a Nativitatis Domini millesimo quadringentesimo qua- /32 -[dragesimo] quinto, presente, et dictam sentenciam ferri postulantis dicto Iacobo de Castro Arnaldi pro una parte, altera vero parte absente, et presentis pro testibus Arnaldo de Capdevila, mercatore, Arnaldo Guillelmo de Talarn, notarii civitatis sedis urgellensis et Bartholomeo Font cum dicto honorabilis Berengario de [Montrava] /33 (cercioratum) ac me Raymundo Mora, notario infrascripto, et lata ac lecta dicta sentencia, arbitracio seu declaracio in continenti ad alios actus non divertendo predictus Iacobus de Castro Arnaldi, qui ut predicitur ibidem presens erat, ne valeat seu possit incidere in penas in preinserta sentencia declaratas sed ut /34 [obediencie] fillius laudavit, approvabit et emologavit ipsam sentenciam omniaque et singula in ea contenta ipsamque et contenta in ea in quantum ipsam tangere videantur attendere et complere, tenere et observare promisit et iuravit ad sancta Dei quatuor evangelia, manibus suis corporaliter tacta sub pena /35 [in dicto] compromisso apposita et contenta et bonorum etiam eiusdem omnim obligacione de hiis sibi fieri publicum seu publica instrumenta per me dictum notarium, postulando presentibus testibus supradictis. Que fuerunt acta Barchinone, die, anno et loco predictis, presente me dicto et infrascripto notario et presentibus testibus /36 [supradictis] ad hec vocatis specialiter et assumptis ut superius continetur.
/37 Sig (Signe) num mei Raymundi Mora, auctoritate regia notarii publici Barchinone, qui prolacioni dicte sentencie et emologacioni eiusdem ac aliis predictis, una cum prenominatis testibus interfui eaque scripsi et clausi, cum raso in prima linea presentis clausure /38 ubi dicitur “interfui eaque scripsi”.
*in iure